Trước khi qua đời, bí thư Thủ của phim "Đất và người" sống một mình nhiều năm và vẫn cố gắng đóng phim để có tiền chạy chữa ung thư mà không cần nhờ vả ai.

NSƯT Duy Thanh đóng nhiều vai phản diện như bí thư Thủ trong Đất và người, chủ tịch Túy trong Chạy án, ông Tùng trong Bão qua làng, Hòa Vâu trong Lựa chọn cuối cùng... Những nhân vật hiểm ác ông hóa thân khiến nhiều người từng thấy ác cảm với nam nghệ sĩ. Thế nhưng ngoài đời, ông sống giản dị, hiền lành và đơn độc.

Từng trải qua hai đời vợ nhưng ông chỉ có người con gái duy nhất ở bên lúc cuối đời. Con gái ông tên Hồng Anh, sinh năm 1982, là con chung của nghệ sĩ và vợ đầu. Trong cuộc trao đổi với VnExpress hôm 6/4, ông cay đắng thừa nhận: "Theo pháp luật, tôi là người độc thân. Tôi và người vợ thứ nhất đã ly hôn. Tôi sống chung với người thứ hai một thời gian nhưng không đăng ký kết hôn, cũng không làm đám cưới".

Nhiều năm qua, ông sống tại nhà riêng ở Nghĩa Tân, Hà Nội cùng người giúp việc. Nghệ sĩ vẫn tự lo ăn uống, đi đóng phim và tự đến bệnh viện điều trị.

Trong những ngày cấp cứu tại bệnh viện Ung bướu Hà Nội vừa qua, ông luôn trong tình trạng khó thở, không ăn uống được, tay chân sưng phù, bụng trướng. Thế nhưng nghệ sĩ vẫn cố gắng tự lập. Chị Trang, người được gia đình nghệ sĩ thuê chăm sóc ông tại bệnh viện, cho biết ông không bao giờ cáu gắt, quát tháo dù đau đớn. Ông tự làm mọi việc như bơm ống xông, vệ sinh cá nhân. Chị chỉ túc trực để đỡ nghệ sĩ đi lại, lên giường nằm hoặc gọi bác sĩ khi dung dịch truyền hết.

Những ngày cuối đời, ông thản nhiên nói về cái chết: "Tôi còn nhiều việc dang dở chưa làm được nhưng chẳng tiếc nuối điều gì. Tôi chỉ muốn sống thêm vài ngày để nhìn mặt con cháu, bệnh của tôi dù có tiền núi đổ ra cũng không cứu chữa được. Tôi không muốn ném tiền xuống sông xuống bể".

Ông tần ngần nhẩm tính mỗi ngày gia đình phải chi trả 300.000 đồng tiền phòng bệnh, 300.000 đồng tiền thuê người trông nom, chưa kể thuốc thang. "Những loại thuốc tôi uống hầu như không có trong danh mục của Bảo hiểm Y tế, vì vậy càng tốn kém hơn", ông ngậm ngùi nói. Nghệ sĩ không muốn đổ quá nhiều tiền chữa bệnh bản thân mà muốn để lại chút gì cho con. Nam diễn viên chia sẻ lúc nào ông cũng thương con gái và mong chị có cuộc sống tốt đẹp.

NSƯT Duy Thanh tại bệnh viện Ung bướu Hà Nội hôm 6/4.

Từ khi lâm bệnh cho tới trước khi nằm xuống, NSƯT Duy Thanh luôn đau đáu công việc diễn xuất. Trong bệnh viện, nghệ sĩ hồi tưởng ông xuất thân là công nhân cơ điện. Năm 1978, Nhà hát Tuổi trẻ tổ chức thi tuyển diễn viên để mở lớp đào tạo chuyên nghiệp. Ông đánh liều đăng ký tham gia và may mắn đỗ. "Cuộc chơi của tôi với nghệ thuật bắt đầu từ ấy. Đó là cuộc chơi mà tôi không có quyền dừng lại, chỉ biết tận hiến cho đến ngày sức cùng lực kiệt", ông kể bằng giọng nói yếu ớt, ngắt quãng, day dứt.

Theo lời nghệ sĩ, thập niên 1980, ông tham gia một số phim nhựa và phim truyền hình ngắn tập. Đến cuối thập niên 1990, ngoại hình bắt đầu phát tướng nên ông chuyển sang đóng những vai phản diện. Trong sự nghiệp của mình, ông tâm đắc nhất vai bí thư Thủ trong Đất và người (năm 2002) và chủ tịch tỉnh Túy trong Chạy án (năm 2006).

Hồi phim mới phát sóng, nhiều người xa lạ thậm chí còn lườm nguýt ông trên đường khiến nghệ sĩ cảm thấy "ghét" vai diễn của chính mình. Thế nhưng vào những ngày cuối đời, ông lại được nhiều người nhớ đến nhờ những nhân vật này. Ông tâm sự mấy ngày đầu nhập viện, thỉnh thoảng, bệnh nhân, người nhà ở các phòng bên lại sang thăm hỏi. Họ cất giọng "Chào bí thư!" khiến ông vô cùng hạnh phúc.

Nghệ sĩ tiếc nuối thời kỳ mới phát bệnh năm 2012, ông buộc phải hủy hợp đồng đóng phim Bí mật tam giác vàng. Từ năm 2013 đến 2015, trong lúc trị xạ, truyền hóa chất, ông vẫn đóng năm phim là Chạm tay vào nỗi nhớ, Bão qua làng, Thẩm phán, Bạn đời, Khi đàn chim trở về. Phim cuối cùng ông tham gia là Lựa chọn cuối cùng. "Tôi cảm thấy tên phim thật trùng hợp với số mệnh của mình. Dù có thế nào tôi vẫn lựa chọn theo đuổi nghệ thuật", ông bộc bạch.

Ông cho biết mình cố gắng đóng phim một phần vì yêu thích, một phần vì không muốn dựa dẫm vào gia đình, người thân. Ông tâm sự mức lương tháng khoảng 5 triệu đồng của Nhà hát Tuổi trẻ không thấm vào đâu so với chi phí chữa bệnh ung thư. Ông lại không muốn làm phiền đồng nghiệp, con cái. Từ lúc mắc bệnh, Duy Thanh đều tự lo liệu. Năm 2016, NSND Trần Nhượng thấy ông phát sinh thêm ung thư thực quản nên kêu gọi giúp đỡ ông. "Mình là nghệ sĩ cần có tự trọng", ông khẳng định khi nằm trên giường bệnh những ngày cuối đời.

NSND Trần Nhượng chia sẻ ông quen biết NSƯT Duy Thanh từ nhiều năm nay. Phim gần nhất hai nghệ sĩ hợp tác là Khi đàn chim trở về. Ông đánh giá cố diễn viên là người nghệ sĩ chân chính, có tài năng, trách nhiệm và tình yêu nghề sâu sắc. Trên sân khấu kịch cũng như trong các bộ phim, ông thể hiện được nhiều dạng vai. Theo NSND Trần Nhượng, cách hóa thân vào các vai phản diện của Duy Thanh rất đặc biệt, có chiều sâu.

"Ngoài đời, Duy Thanh là người cởi mở, vui vẻ, tình cảm, luôn được anh em đồng nghiệp nể trọng. Khi nghe tin nghệ sĩ qua đời, tôi đau thắt lòng. Trước đó, tôi có đến thăm anh. Nghệ sĩ đã yếu lắm rồi nhưng tôi không nghĩ anh qua đời nhanh đến vậy", NSND Trần Nhượng nói.

NSƯT Duy Thanh ra đi vào 19h38 phút ngày 14/4. Hiện gia đình chưa quyết định ngày tổ chức tang lễ. Người thân nam diễn viên dự định hỏa táng ông theo tâm nguyện lúc nghệ sĩ còn sống.

Vĩ Thanh

Sources: Vnexpress